Voedselbos Hof van Matilo – 03
Werken aan het voedselbos
De Gele Kornoelje werd geplant.
Op zaterdag 5 maart onder een strakblauwe hemel met een prettig lentezonnetje kwamen voor de tweede keer de enthousiastelingen voor het voedselbos bij elkaar. Tussen 10 en 12 uur met een slokje en een kleine versnapering, wat een goede gewoonte moet worden Op het terrein staan oude appel-, peren en kersenbomen die
in de afgelopen jaren niet zijn gesnoeid met als gevolg elkaar kruisende schurende takken met veel beschadigingen, rot en vele niet dragende verticaal groeiende scheuten die de kroon van de boom te dicht maken. Te weinig zonlicht veroorzaakt rotting in plaats van rijping van de vruchten. Er zijn veel verschillende methodes van snoei, maar het komt erop neer dat de snoei erop gericht is dat de boom een dusdanige vorm krijgt dat ziekten en rotting minder kans krijgen en er voldoende licht bij de vruchten komt om te rijpen. Onze wintersnoei bij deze verwaarloosde bomen concentreerde zich op grote lage zijscheuten en verticaal groeiende loten. Omdat het al laat in het winterseizoen is moeten we de snoei beperken en wachten op de zomersnoei om de boom verder naar inzicht te vormen. Op het eind van deze tweede dag werd door enthousiaste kinderen uit de wijk een gele Kornoelje geplant, een ideale plant voor een voedselbos, prachtig met een vroege bloei belangrijk voor insecten en met een vele nuttige toepassingen voor mens en dier, maar daarover de volgende keer meer. Donderdag 10 maart aanstaande om 15 u 30 is er een rondgang met vertegenwoordigers van de gemeente Leiden en de ontwerper van de tuin. Belangstellenden zijn van harte welkom.
Achtergrond van de kornoelje.
De oudste vondsten van rode kornoelje dateren uit 7.500 v.Chr. In de steentijd werden twijgen verwerkt tot manden en visfuiken. Ötzi, de ijsman, had pijlen gemaakt van kornoeljehout. Het hout werd gebruikt om er wandelstokken van te maken omdat het zo hard en sterk was. Het witte, maar taaie, hout is geschikt voor het maken van pijlen, handvatten voor messen, pennen, stelen voor gereedschap, slaginstrumenten, kammen en raderen in molens. Pitten werden in vroeger tijden gebruikt om een wasachtige stof uit te winnen. Deze kornoelje komt van nature voor in Zuid-Europa en is hier door de mens geïntroduceerd. In middeleeuwse beerputten zijn pitten van gele kornoelje gevonden. In het oude Griekenland werd kornoeljehout gebruikt om er bogen van te maken. Het paard van Troje uit de geschiedenis van het oude Griekenland zou gebouwd zijn van kornoeljehout en Romulus en Remus, de broers die de stad Rome gesticht zouden hebben, bakenden de grenzen af met stokken gemaakt van kornoeljehout.
Vruchten van kornoelje kennen verschillende toepassingen. Het vruchtvlees kan versuikerd worden zodat je een snoepje krijgt. De vruchten kun je met suiker of azijn bereiden tot een compote. Er is ook een marmelade, gelei of vruchtensap van te maken. De vrucht is een volksgeneeskundig middel bij diarree. In de traditionele Chinese geneeskunde is kornoelje een middel dat ying versterkt, de nierwerking verbetert en het wordt soms ingezet bij mannen die last hebben van ongewenste zaadlozing.
Pitten van kornoelje werden vroeger wel geroosterd en gemalen om te gebruiken als surrogaatkoffie met een vanilleachtige smaak. In Wiener melange worden geroosterde en verpoederde zaden van kornoelje vermengd met koffiebonen voor een speciaal vanille aroma.
Gele kornoelje als medicijn
Bast, hout en bladeren kunnen samen gekookt worden om een lekker ontspannend bad van te maken. De vrucht van kornoelje is niet schadelijk, maar “zuivert en versterkt de maag”. Wat we ons hierbij moeten voorstellen weten we niet. Thee getrokken van alleen de schors zou een opwekkend middel zijn. Ook van bladeren kan thee gemaakt worden.
“Hildegard Von Bingen is één van de eerste schrijfsters die in Europa de volksgeneeskunde op papier vastlegde. Ze schreef dat kornalijn of kornoelje goed is voor maag en darm en het kan colitis of ontsteking van de dikke darm tegengaan. Reinhard Schiller schreef een boek over Von Bingen met daarin de volgende bereidingswijzen en toepassingen: je kunt het rauw eten, als jam en als gelei of gewoon als rauwe puree. Het spijsverteringskanaal wordt versterkt door deze vrucht. Een colitis is na enkele maanden inname van kornoelje-kersen genezen.” (http://mens-en-gezondheid.infonu.nl/).
Colitis is een ernstige ontsteking van de dikke darm die ook met een intensieve behandeling zeker niet altijd tot genezing leidt. De ziekte kan vaak wel onderdrukt worden, maar volledige genezing is uitzonderlijk. Dat het eten van vruchten van de kornoeljeboom dé oplossing zou zijn is op zijn zachtst gezegd opmerkelijk.
Kornoelje zou ook werkzaam zijn tegen coeliakie of glutenovergevoeligheid. Door het eten van een dagelijkse portie kornoeljebessen (als verse vrucht, compote of jam) gedurende vele maanden zou het slijmvlies van de darm kunnen herstellen. Wat niet duidelijk is of tevens geadviseerd wordt om iedere vorm van gluteninname te vermijden of niet. Wanneer geen gluten wordt gegeten herstellen slijmvliezen namelijk ook. Het is dan niet zozeer het eten van kornoeljebessen die de klachten doet verdwijnen, maar waarschijnlijk het niet eten van gluten!